Bir nama Muhemed Behmenbéygi'ye
http://qashqayilar.webs.com/
salam aqaye Mohemmede Behmen beygi
meşk, meşk teşekur bütün işleriŋ ve zehmetleriŋ içi ki bu uzaq, uzaq iller de qaşqayılar içi çekmişeŋ, ama men seniŋ işiŋi tökenmiş bilméyrem, henüz biz çox işler göresig ta qaşqayı xelxi rifahi qucaqlaya, indi qaşqayılarıŋ çoxo kende qalmışlar ama tat nökerkigini édiyiler, ondan beter budur ki bizim ferhengimizi elimizden alıyılar, dilimizi aradan aparıyırlar, kimlikimize güliyiler ve bize uxardan aşşaqı ya baxıyırlar, yow deyerli qere çadırlar arasında aq çadırları qoran, seniŋ işiŋ tökenmemiş, şayed lazımıdı ki biz tacık dilini örgeneg ama bu bir ebzar sayıla bilinir menim gözümde, ebzar ki öz ferhengimizi soralar da ondan ayrarag ve özümüze gelmek gereklidir bu ortada neyçi ki bizim xelximiz bu ortada mesx olmuş her çend çox zadlar bilmiş, yow aqy behmen béygi siziŋ işleriŋiz tökememiş.
eger "siziŋ éliŋiz boxaraŋızdır" pes siziŋ ana diliŋiz "qaşqayı türkçe"si de onuŋ şirin suları, rengli güları, yaşıl çélleridir, gel o işiŋi özüŋ töked, gel o öz kimlikini(huviyyet) unutan ve layladan xelximizi özüne getiyir, o günüŋ yolunu gözléyrem ki “elim, buxaram” kitabini öz dilimize ve seniŋ qelemiŋe oxuyam, héç veqt géc değil....
“ geliŋ öz dilimize yazag ve örgedeg, öz dilimize yazag ve örgedeg…”
bütün ihtiramlarınan
barış qaşqayı
Özimize gelek
Tatlaşmak dadı çoxuna xoş geliyir ô mezzesi şiraz burnundakı halva satanlar, xurma-xereki tekin dişleri arasından şirin-şirin ağzlarında qalıyır. Ama unutmayasıyak ki biz eger de birden tatlaşak, héç veqt bir tat o gözinen ki özlerine baxır bize baxmaz, hemmişe bize uxardan aşağıya yô özge yô türk(tork) biler, muhum değil ki neqed bélelerine nökerlik ya quluq édeŋ géne de seni özlerinen ayrı ve özge sayalar, mundan artıq budur ki ege de bu qéymete ki öziŋden ô öz ferhengiŋden ô diliŋden ô varı var ô yoxuŋdan de geçen o adam ki bir yére çatmış bir tatdır ki öz qowllarına “şehrvendé desté dovvom” sayılır. Her halda biz öz dilimizi, kulturumuzı, kimlikimizi saxladag ya eks halda tatlaşak ô özimizi satak ô unutak bir tat bize bir muşt dowar otaran ki bu héşne bilméyrler baxışıynan baxar pes yéyter bu ki özimiz qalak ya özimize gelek neyçi ki bir tat bize kaka olmamış ô olmaz. Hetta ege de bu mehal ferzı qabul édek ki biri bizem içi üregi yana, géne de bu bizim içi xicaletden su olmak yére gétmek varıdır, bu üzden ki biri bizi bu qed bedbext ô ölmeli göriyir ki bélesine rehmi geliyir ô bir iş bélesi içi göriyir.
Pes geliŋ géne özimiz olak, özimiz gelek ve öz gücimize inanak, öz dilimiz ve öz dizmiz üstünde eyqe turak, bir keşe hemmişe için.
kimlikimiz
men kimem? biz kimek?
birimki suwal kı her kes kimlik kelemesini héşidenden sora, özinden soruşa biler budur: men kimem? ya biz kimek?
kimlik özi, özgeden ayıran merzdir, yéyter déye bilerem ki o zad ki özimizi, onlardan ayırdır men kimem? biz kimek?
birimki suwal kı her kes kimlik kelemesini héşidenden sora, özinden soruşa biler budur: men kimem? ya biz kimek?
kimlik özi, özgeden ayıran merzdir, yéyter déye bilerem ki o zad ki özimizi, onlardan ayırdır kimlikdir. kimlik ya tacik dilinde işlenen huviyyet kelemesi( arb dili rişesinden nemenelik añlamuna) çox muhum ve onemli unsurdur kı eger biz özimizi Qaşqayı tanıyak her zaddan artıq, dilimizden başlanır. bu daha eñ alayın ve aydın medlebdir ki bizim dilimiz türk dilidir( oğuz türkcesiniñ bir şaxası) ve burdadır kı biz başarırak añlayak bizim dilimiz sonkı sengerimizdir ki oniñ elden gédmeki bizim aradan gédmekimiz ve dirrilikimiz aradan gédmegiynen birdir. çun bu bizim dilimizdir ki bizi bir tacikden ya bir lurdan ayırdır. bu düzdir ki kimlik çox daha zadlardan da rişe tutur, ama héç biri dilimiz tekin belli(mehsus) deyl, bir daha yandan ola biler déyeñ ki o kimlik dizeden élméntleri elimizden almuşlar ya da aradan aparmışlar( dilimizide aradan aparırla) meselen tariximiz ki biz emelen tarıxden arunmuşak ve héç ad bizden resmi tarix kitablarında gelméyr. dirrilik sistiminde ki daha sonkı nefesleri çekir, dünyaynan dowlet bir taydan, qere illikinen bedbexlikde o bir taydan, el birbire vérmişler ki köçen obaları yox édeler. politikal sistimde ki çox veqtdir aradan gétirilmiş; béle olir déyeñ ki biz sonki sengerde, senger tutmuşak ama günbegün çoxo bu sengerden qeçir duşman damanuna(tatlanmış ve taciklanmış kimseleri déyre ki anadillerine danışmakı ar bililler ve taciki ya inglizce ya ... iftixar) onlarda kı bu sengerde qalmuşlar ya uxudadular ya da özlerini uxuya vurmuşlar; ya da eslen bilméyler ki eslen ceñdir ve duşmen varı zadlarını ellerinden almış( torpağlarını, adlarını, tarixlarını, geçmişlerini, geleceklerini, resmlerini ve...) feqet bir turki dildir ki qalmuş onuda özimiz, öz elimizinen séyrek teqdim édek duşmana. ama ege biz géneden oyanak ve dost o duşmanımızı tanıyak ondadır ki biz başararak dilimizi ki saxladak elden géden ferhengimizi tariximizi ve adımızı géri alak.
ege oyanak, ege añlayak, ege yiğilek,...gelecek bizimdir ve kimlikimiz özimiziñdir
Özümüz, dilimiz ve dizimiz
Kimlik léyi hemişe dilden geçiyr, bu üzdende biz herne dili muhum bilek génede azdır. bu ortada çox bilmelidir ki biri soruşa hanı dil ?
Qaşaqyı turkçesi ya qaşqayıça bizim dilimiz adıdır ki dunyada tanılmışdır ama bizim özümüzde ondan xeber yoxumuzdur. Bu dil ki biz onuñunan danışıyrak, fikrleşiyrek ve yaşayırak ama yaza bilméyerk ya oxuya bilméyrek. sistimatik ve akadımık baxışınan bir dil 4 faktur varı olasıdır ta kı başara dil tanıla; 1-danışma 2-éşidme 3-yazma 4-oxuma. pes bu baxışınan başarmak déyek ki bizim dilmiz bir akadımık dildir neyçi ki eslen yazlméyr ya bu ki çox az ona yazılıyr. pes biz öz dilimize yazasık o oxuyasık, yazasık o oxuyasık, yazasık o oxuyasık ta başarak dilmizi ve özümüzü dirri saxladak ;ayrı halda aradan géder ve onuñunan aradan gédmesiynen bizde aradan géderek.
Eger seyem qaşaqyıdan bir karikatur yazam béle görsederem: bir uşşağ ki danışa biliyr ve dile gelmiş ama yol géde bilméyr çunki héç veqt öz dizi üstüne turmamış ve hemişe ona muna yapışmış ya ingilise ya almana ya tacike ya ona ya muna. bu zamanda ki biz yaşayırak her zamndan artığ alayındır ki tat bize kaka olmaz eger öz dizimiz üstüne turduk eği ki turmuşak ve ella éle béle kow-kow gédesik o turpağa eğineyesik o géri qalasık.
-