İLXAN
<$Tuesday, January 24, 2006div>

Halay rəqsi

Kütləvi rəqs-mahnı janrı olan "Halay" bir neçə rəqs-mahnıdan ibarət vokal-xoreoqrafik formadır. "Halay"ın mahnıları əmək, məişət, sevgi mövzusunda olur. Müasir dövrdə "Halay" toylarda yalnız qadınlar tərəfindən ifa olunur. "Halay" mahnılarının mətni əsasən bayatılardan ibarətdir. "Həsiri basma, dolan gəl", "Ay lo-lo", "Basma, basma tağları" kimi halay mahnı-rəqsləri bu qəbildəndir. Naxçıvan MR-da geniş yayılmış kütləvi oyun- rəqslərdən biri də əsasən qadınlar tərəfindən ifa olunan "Naxışta"dır. Kütləvi rəqslərə aid olan "Cəngi" isə qəhrəmanlıq, cəngavərlik mövzusu ilə bağlı olub, əsasən, kişilər tərəfindən ifa edilir.

شاهسون هالايلاري

شاهسون اوزاني علي‌حسيني ايله موصاحيبه
موصاحيبه آپاران: سيد حيدر بيات

حسين علي حسيني 1349ه.ش ساوه‌نين عابباس‌آباد منطقه‌سي‌نين صالح‌آباد كندينده دونيايا گؤز آچيبدير. اوشاغليق دؤوره‌لرينده بالابان و سونرا چؤگور چالماغا باشلاييبدير. بالاباني قارداشي اكبر علي‌حسيني و چؤگورو اوستاد علي رمضاني و آيري اوستادلارين يانيندا اويره‌نيب‌دير. اون بئش ياشيندان موختليف توي مراسملري و مذهبي بايراملاردا بالابان و چوگور چاليبدير. سونرالار سورنا چالماغي 1370_ده شاهسون هنرمندي ابوالفضل راستگو يانيندا اؤيره‌نيبدير. آقاي علي حسيني شاهسون موسيقي‌سي‌نين تانيتديرماغا چوخ چاليشيبدير و
«انجمن صنفي موسيقي ايران» و «خانه موسيقي» و «انجمن سرود و آهنگهاي انقلابي»نين عضوي ساييلير و انجمن سرود و آهنگهاي انقلابي‌ده محلي موسيقي‌نين مسئولو سئچيليبدير. علي‌حسيني كئچن ايكي ايلده قوم مركزي صدا و سيماسيندا چوخلو وئريش(برنامه)لري اولموش و شاهسونين اصيل موسيقي‌سين اجرا ائديبدير. علي حسيني قومدا شاهسون هنرمند و عاشيقلارين بيمه اولماسينا چوخلو زحمت‌لر چكيب و ايندي بو هنرمندلرين بيمه اولماسي ايرانين موسيقي ائوي(خانه موسيقي ايران) طريقي ايله تحقق تاپير. علي‌حسيني ايله بير كيچيك مصاحبه ائتميشيك كه خدمتينيزه تقديم اولونور:

بيات: آقاي علي‌حسيني بو گونلر نه ايش گؤرورسوز؟
علي‌حسيني: رسمي و فرهنگي نهادلارين طريقي ايله مراسملره برنامه تهيه ائديريك و چاليشيريق كي شاهسون موسيقي گروهلاريني (انجمن سرود و آهنگهاي انقلابي)يه گؤنده‌ره‌ك.

اؤز هنري ايشلريز بو گونلر نه دير؟
بير گروه تشكيل وئريليب شاهسون هالايلارين اجراء ائده‌ك. بو ايشين بانيسي شباهنگ استريوسودور هالاي بير نوع رقص‌دير كي شاهسون‌لرين و همدان توركلري‌نين ايچينده بيرليكده ياني دسته جمعي اجرا اولونار. بير آيري ايشيمده قديمي فراموش اولموش و اونودولموش آهنگلري قوجالارين سينه‌سينده‌ن ائشيديب اونلاري يئني‌ده‌ن اجرا ائديره‌م.

بيات: بو هاوالارين آدي نه‌دير؟
علي‌حسيني: يورغون، كلكي، كؤسه لر، يورد هاواسي، كوچ هاواسي، لولم هوي هاواسي، دوه زنگي هاواسي ، يول هاواسي، قيز ننه‌ي اولسون و....

بيات: نئچه سي اجرا اولونوب؟
علي‌حسيني: بونلارين چوخو اجرا اولوبدور.

بيات: شاهسون موسيقي‌سي بوگون نه دورومدادير؟
علي حسيني: شاهسون موسيقي سي تقريبا بو بئش آلتي ايلده بير آز ضعيف اولوب. تويلاردا و مراسيملرده پاپ موسيقي‌سي نفوذ ائديب دير. و اؤز عاشيق‌لاريميز هرده‌ن آذري، توركيه و حتي فارس موسيقي‌سي چاليرلار.

بيات: شاهسون موسيقي‌سي‌نين بو بحراندان چيخماغينا نه اؤنر و پيشنهاد واريزدير؟
علي‌حسيني: بيزيم بو گون شاعير و آهنگساز يوخوموزدور. يعني بيزيم عاشيقلاريميز آرخاسيز و پشتوانه‌سيز قاليرلار. موسيقي نهادلاري شاهسون موسيقي‌سي حاقدا تحقيق آپارميرلار البته بونون تقصيري‌نين چوخ پايي اؤزوموزده‌دير. من شاهسونين هنرمند جاوانلاريندان ايستيره‌م كه اؤز تاريخ و فرهنگ و موسيقي و شعرلرينه آرتيق اؤرك يانديرسينلار. بيزيم فرهنگيميزين قالماقي و داوامي بوگون اونلارين اللرينده‌دير.

بيات: سون سوز؟
علي‌حسيني: من شاهسون فرهنگينده زحمت چكن قارداشلار مخصوصا اوستاد علي رمضاني، داوود توركمن شباهنگ استريوسونون مديري و عاشيق مسيحا و ... تشكر ائديره‌م.