موسيقى ايل پر از حكايت است. هجران "عاشق غريب و صنم"٫ "كرم و اصلى"٫ "محمود و نگار" و حكايت دلاور مرديهاى كوراوغلو در برابر ظلم و خلاصه حكايت پر ماجراى قشقايى از گذشته هاى دور تا حال. آهنگهاى قديمى ايل حال و هواى ديگرى دارد. وقتى كه صفحه هاى "استاد نكيسا" و "كيانى" و ... را كه از دل رشته كوههاى زاگرس سرچشمه مىگيرد گوش مىدهى٫ حسى ديگر در تو ايجاد مىشود و باز به گذشته هاى نيك ايل كوچ مىكنى: كوچهاى پر هياهو٫ چادرهاى سياه در دشتهاى سرسبز٫ گله ها و اسبان و اشتران٫ جشن هاى باشكوه عروسى و رقص و پايكوبى زنان و مردان در ميدان وسيع٫ سواران قشقايى و پادشاهان سيار....نوازنده چقدر با احساس ولى قوى و استوار مىنوازد! چقدر شور در اين آهنگها نهفته است٫ زير و بم اين صداها آدمى را به وجد مىآورد. خواننده بيداد مىكند وقتى سر مىدهد:

اصليم كؤچ ائيله دى٫ من ده داليندان٫
اصليم گئدن اوزاق يوللار نئجه اولدو؟
باشى پارا پارا بوز دومانلى قارلى داغ
دامانينا قونان ائللر نئجه اولدو؟

ترجمه : اصلى من (اشاره به اصلى و كرم٫ قهرمانان داستان عشقى- مردمى خلق ترك) كوچ كرد و من هم به دنبال او رهسپار شدم و آه٫ راههاى دور و درازى كه اصلى در آنها ره سپرد٫ چه شد؟ و نيز ايل گسترده در دامان كوههاى خاكسترى مه گرفته و برف آلوده و تكه تكه به كجا رفتند؟

گفتگو با محمد حسين كيانى خواننده نامى ايل قشقائى.روزنامه همشهرى

محمد حسين كيانى متولد ١٢٩٥ ايل قشقايى در استان فارس. خواننده برجسته ايل قشقايى و داراى صدا و حنجره منحصر به فردى است و اين امر براى تمام قشقايىها آشكار است:

- جناب كيانى از خودتان شروع كنيد؟
- من فرزند محمدعلى كيانى بهمن بيگلو از طائفه عمله قشقايى هستم. از خانواده اى به دنيا آمدم كه داراى ذوق موسيقى بودند. بخصوص عموى بنده كه داراى لهجه خاصى بود و آهنگها را به راحتى ادا مىكرد.

- چگونه به خوانندگى روى آورديد؟
- بچه كه بودم به نوازنده ها زياد علاقه داشتم و هر جا كه مىديدم نوازنده اى آمده زير چادر يكى از خانواده هاى قشقايى و ساز مىزنند٫ فورا خود را به او رسانده و شروع به خواندن آواز مىكردم. نوازنده ها كه غالبا نى يا ساز كرنا مىنواختند صداى مرا دوست داشتند و از آنجايى كه مىديدند من داراى سبكى خاص هستم سعى مىكردند آهنگ خود را روى خواندن من تنظيم كنند. تا اين كه مرا به مهمانيها و مراسم دعوت مىكردند و من برايشان آهنگ گرايلى را مىخواندم.

- استادان موسيقى كه شما را همراهى مىكردند چه كسانى بودند؟
- مرحوم "داود نكيسا" كه در دوران نوجوانى بنده بيش از هشتاد سال سن داشت٫ سه تار قشقايى را با انگشتان بلند خود به طرز ماهرانه اى ايشان مىنواخت. دو پسر به نامهاى "هادى" و "سليمان" داشت كه نوازنده اى خوب بود٫ به سختى بيمار شد و از دنيا رفت. بعدها با مرحوم "هادى نكيسا" همكارى داشتم كه ايشان نيز نوازنده اى چيره دست بود كه هم سه تار قشقايى مىنواخت٫ هم كمانچه و در موسيقى قشقايى نيز استادى مسلم و خلاق بود كه شاگردان بزرگى چون استاد "حبيب گرگين پور" و "محمدخان بهمنى" را تربيت كرده اند.

- با توجه به امكانات كم ضبط معمولا چگونه به ضبط آثار خود مىپرداختيد؟
- بيشتر اجراهاى بنده در هواى آزاد٫ در تنگه ها و دشتها بوده است. مدتى نيز با راديو همكارى كردم.

- گفته مىشود كه استاد شجريان صداى شما را تعريف و تمجيد كرده است. آيا صحت دارد؟
- بله. زمانى كه كاستهاى بنده به دست استاد شجريان افتاده بود و صداى بنده را گوش داده بودند به راديو تهران سفارش كرده بودند كه چنين خواننده اى در ايل قشقايى است كه گمنام است٫ ايشان را بايد سريعا در يافت. به سراغ بنده آمدند و مرا به تهران دعوت كردند. در آنجا براى آقاى درويشى و آقاى زمانى مسئول وقت راديو٫ نغماتى از موسيقى قشقايى سردادم٫ كه درويشى به آقاى زمانى گفت: همانى كه مدتها دنبالش بوده ايم الآن يافته ايم.

- جناب كيانى! با تشكر از اين كه با حوصله به پرسشهاى ما پاسخ داديد٫ در پايان به يادگار خاطره اى از گذشته براى خوانندگان همشهرى نقل كنيد:
- روزى در يكى از مهمانى ها كه بزرگان ايل از جمله ناصر قشقايى در آن حضور داشتند٫ آهنگى كه در ذهنم بود را چنان خواندم كه از شدت تاثير اشك از چشمان همه حضار جارى شد. خان قشقايى از من پرسيدند: بگو ببينم اين آهنگ را از كجا آورده اى؟ ٣٠ سال پيش يكى از بانوان طائفه كشكولى اين آهنگ را مىخواند. گفتم من چيزى از اين بانو و اين آهنگ نمىدانم و خود به خود اين آهنگ جور شده و من آنرا مىخوانم.

گفتگو: از جواد كشكولى

گئرچه يه هو!!!!